Tytuł: Dzieje polskiej psychoanalizy w kontekście kulturowym, literackim, polityczno-społecznym (1900 – 2013)
Miejsce realizacji: IFiS PAN, Warszawa
Okres trwania: 2014 – 2021
Sponsorzy: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki przy MNiSzW, Warszawa
Zespół: Paweł Dybel (kierownik), Lisa Appignanesi, Katarina Bader, Arkadi Blatow, Aleksandra Błasińska, Jakub Bobrzyński, Bernhard Bolech, Felix Brauner, Bartłomiej Dobroczyński, Barbara Engelking, Lilli Gast, Ewa Głód, Jarosław Groth, Wojciech Hańbowski, Ludger M. Hermanns, Ewa Kobylińska-Dehe, Anna Kurowicka, Andrzej Leder, Damian Włodzimierz Makuch, Mira Marcinów, Adrian Mrówka, Filip Marcinowski, Jacek Bomba, Krzysztof Szwajca, Anna Leszczyńska-Koenen, Tomas V. Kajokas, Natalia Kigai, Rosalba Maccarrone Erhardt, Agnieszka Makowiecka-Pastusiak, Ewa Modzelewska-Kossowska, Klara Naszkowska, Małgorzata Ojrzyńska, Katarzyna Prot-Klinger, Jörn Rüsen, Sieglind Schröder, Annette Simon, Wojciech Sobański, Ewa Sobczak, Joanna Stryjczyk, Karolina Szymaniak, Nadine Teuber, Joanna Tokarska-Bakir, Paulina Urbańczyk, Klaudia Węc, Hans Jürgen Wirth, Szymon Wróbel, Anna Zajenkowska, Olga Zakolska, Jan Zdunik, Jolanta Żyndul
Projekt dotyczy badań nad dziejami recepcji psychoanalizy w Polsce począwszy od 1900 roku po czasy współczesne. Badany jest wpływ teorii Freuda, Adlera, Junga i Stekela na nauki medyczne, pedagogikę, literaturoznawstwo i literaturę. Ta dziedzina badań została bowiem mocno zaniedbana w naszej tradycji. Symbolicznie oddaje to zamieszczona poniżej fotografia ruin budynku słynnej „Zofiówki”. Prowadząc badania w ramach tego projektu jego uczestnicy starają się sprostać osobliwemu wyzwaniu jaki stawia przed nimi ta niemalże całkowicie zapoznana, zazwyczaj traktowana z lekceważeniem, a nawet z pogardą, tradycja polskiej kultury. Tymczasem, jak się okazuje, bliższy wgląd w sposób w jaki wspomniane teorie były percypowane w rodzimych środowiskach naukowych pozwala mówić o istnieniu u nas wyraźnie zarysowanego po koniec lat trzydziestych nurtu, w ramach którego pojawiło się wiele ciekawych prac i książek. Ich autorzy podejmowali bowiem kwestie związane z seksualnością i jej powszechnym edukowaniem, wyznacznikami kobiecości, nierepresyjnymi modelami wychowania dzieci, źródłami społecznej agresji i antysemityzmu, które również i dzisiaj bardzo nas obchodzą. W ramach projektu odbyło się szereg seminaryjnych spotkań, trzy konferencje oraz opublikowanych zostało dziesięć pozycji książkowych, których okładki tytułowe zamieszczone są powyżej. Planowane jest pojawienie się kolejnych czterech publikacji książkowych.
Na zdjęciu poniżej opuszczony budynek „Zofiówki”, Zakładu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów, założonego w 1908 roku w Otwocku dzięki dotacji Zofii Engelman. W budynku tym prowadzili terapeutyczną praktykę Adam Wizel, Jakób Frostig i inni psychiatrzy orientacji psychoanalitycznej. W 1942 roku w trakcie likwidacji otwockiego getta jego pacjenci zostali wymordowani przez Niemców, większość lekarzy popełniła samobójstwo.
